گزارش نشست علمی «ظرفیت شناسی فقه پژوهی و مسائل طراحی لباس، مد و فشن»

نشست علمی «ظرفیت شناسی فقه پژوهی و مسائل طراحی لباس، مد و فشن» روز چهارشنبه در سالن امام خمینی (ره) مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) و با حضور جمع کثیری از طلاب، اساتید و فرهیختگان حوزه و دانشگاه برگزار شد.

در ابتدای این نشست دبیر شورای عالی فرهنگ عمومی کشور بیان داشت؛

در مدیریت میدانی صنعت مد و لباس باید به دنبال ضرورت‌های حکمرانی فرهنگی دین‌بنیان باشیم؛

دکتر سید مجید امامی دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور در نشست ظرفیت‌شناسی فقه پژوهی مسائل طراحی لباس، مد و فشن در جمع فقه‌پژوهان مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام قم در خصوص میدان مسائل فقهی گفت: امروزه با چهار گونه از میدان مدیریت صعنت مد و پوشش روبرو هستیم، میدان تستر و عدم تبرج ناظر بر پوشیدن و پوشاندن، میدان زیبایی،میدان تشبه، نفی سبیل و عزت، و میدان مصرف.

وی در بخش دیگر پوشاک را به چند دسته کلی تقسیم کرد: پوشش اجتماعی، پوشش محیط کار، پوشش منزل، رسمی و مهمانی که این گونه ها در دنیا تعاریف و ممیزی واضح و شفاف دارد که باید در ایران نیز این شفافیت محقق شود.

ایشان در خصوص راهکارهای تغیر مد و لباس گفت: این تحول نیاز به صنعت تولید پویا و جریان‌سازی از طریق تبلیغات، فرهنگ‌سازی و مطالعه دارد که متاسفانه این بی‌توجهی در سال‌های اخیر تبعات اجتماعی و سیاسی زیادی داشته است.

در بخش دیگر از این نشست استاد فقه ارتباطات و رسانه مطرح کرد؛

سبک و طرز پوشش نماد شخصیت، هویت و پسند اجتماعی است.

حجت الاسلام دکتر علی نهاوندی مدیر گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام روز چهارشنبه در نشست علمی «ظرفیت شناسی فقه پژوهی و مسائل طراحی لباس، مد و فشن» که در سالن امام خمینی (ره) این مرکز برگزار شد، با اشاره به لزوم موضوع‌شناسی فقهی مد، فشن و طراحی لباس ناظر به مسائل میدانی برای راه‌گشایی مسائل گفت: مساله مُدهای رایج موضوعی است که میدان نوپدید به شمار می رود.

این استاد درس خارج گفت: مدیریت میدان پوشش و لباس در جامعه دچار ضعف و کاستی است و متاثر از مدرنیته غربی و فرهنگ مصرف گرایی نظام سرمایه‌داری است که فقه مترقی اسلام لازم است به مبانی، منابع، روش و مساله‌شناسی فقهی طراحی لباس در جامعه توجه ویژه نماید.

وی افزود: اولین کسی که در مساله خیاطی، دوخت و طراحی لباس اهتمام کرد، حضرت ادریس در 830 سال قبل از میلاد مسیح بود، ان حضرت، نسل پنجم حضرت آدم است. زیرا پیش از او انسان ها با پوست حیوانات و برگ درختان خود را می پوشاندند. و این نشانه اهتمام دین و شریعت به نوع و سبک پوشش است.

وی در بخش دیگر به تبیین رهنمودها و اندیشه‌های رهبر معظم انقلاب در مساله مد و پوشش در سال 83 که فرمودند «این حرف اشتباه نشود با اینکه بنده با مد و تنوع و تحول در روش زندگی مخالفم؛ نخیر مدگرایی و نوگرایی اگر افراطی نباشد، اگر روی چشم و هم‌چشمی و رقابت کودکانه نباشد عیبی ندارد. لباس و رفتار و آرایش تغییر پیدا می‌کند، مانعی ندارد اما مواظب باشید قبله‌نمای این مدگرایی به سمت اروپا نباشد، این بد است» پرداخت و بر ضرورت ظرفیت‌شناسی فقه پژوهش در مساله لباس و مد تاکید کرد.

مدیر گروه فقه ارتباطات، هنر و رسانه مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام با بیان این که در قاموس دین، لباس تنها به عنوان ساتر شناخته نمی‌شود و نماد تشخص و هویت انسان است، به دسته‌بندی روایات درباره انواع لباس، رنگ لباس، مکان پوشش، زمان پوشش، جنس لباس از منظر منابع دینی و در میراث فقهی علما پرداخت.

وی با اشاره به سیره و روایات معصومان در مساله لباس بیان کرد: در عرصه فقه درباره موضوع مد، نه به معنای غربی آن، ابوابی مانند زیّ، هیأت و صورت ظاهری اشخاص وارد شده است. که در کتاب صلاه، دیات، طهارت، صید و ذباحه از آن یاد شده است. مثلاً چگونگی پوشش لباس و عدم هیات لباس به شکل کافران بحث شده است.

حجت الاسلام نهاوندی در تحلیل معیارهای پوشش تراز نظام اسلامی گفت: طرز رفتار افراد و زیست اجتماعی و سبک زندگی متناسب با لباس آنان باید مورد بازبینی و طراحی قرار گیرد. زیرا وضع کنونی پوشش و لباس در جامعه ما با گسترش شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی و نیز تبلیغات گسترده صنعت مد تحت تاثیر مد و فشن غربی و فرهنگ مصرف‌گرایی نظام سرمایه‌داری ارزیابی می‌شود.

استاد فقه رسانه و ارتباطات با اشاره به احکام اولیه و ثانویه ادامه داد: مد و مدگرایی مورد نهی و نفی یا احکام تجویزی شارع به عنوان حکم اولیه نیست، مگر آن که عناوین ثانویه مانند تهییج، تحریک شهوت، تشبه به کفار، تبرج، مصرف‌گرایی، برانگیختگی، فخرفروشی و تقلید ناپسند بر آن منطبق شود.

وی افزود: بیشتر فقیهان معاصر با توجه به منابع، مبانی، روش و مساله‌شناسی فقهی وارد حل مساله مد و لباس و فشن شده‌اند.

حجت الاسلام نهاوندی با بیان این که بیش از 127 روایت معتبر و بسیار روایت صحیح السند در موضوع لباس و پوشش قابل مراجعه است گفت: مساله تبلیغات رسانه‌ای مد و فشن با رویکرد فقهی نیازمند بحث و بررسی است و راه‌کارهایی مانند واقعیت ارزش افزوده و استفاده از فناوری متاورس می‌تواند در این مساله راه‌گشا باشد.