نشست: سناریوهای تغییر در صنایع خلاق در ایران (دورنمایی از خط مشی و تقنین در فضای آینده)

ارائه‌دهنده: دکتر مجتبی رستمی کیا، پژوهشگر هنر و صنایع خلاق
ناقد: حجت الاسلام دکتر احمد کوهی، هیئت علمی دانشگاه تهران
دبیر علمی: حجت الاسلام حامد مهدوی یکتا، پژوهشگر هنر و صنایع خلاق
تاریخ: پنجشنبه 16 اسفند 1403
مکان: مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی
تعداد حاضرین: ۱۰ نفر

اهداف نشست:
بررسی سناریوهای احتمالی آینده صنایع خلاق در ایران.
تحلیل چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی صنایع خلاق در فضای آینده.
ارائه پیشنهادات برای خط مشی و تقنین مناسب در حوزه صنایع خلاق.

خلاصه مباحث مطرح شده:

ارائه دکتر مجتبی رستمی کیا:

دکتر رستمی کیا با تأکید بر اهمیت صنایع خلاق به عنوان یکی از اقتصادهای پیشران آینده، به بررسی پیشران‌های مختلف رشد این صنایع پرداخت. هوش مصنوعی به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی مطرح شد. ایشان همچنین به تضاد درونی صنایع خلاق با تکنولوژی اشاره کرد و پیش‌بینی کرد که با گسترش فناوری، اعتماد به آن در صنایع خلاق افزایش یابد. مدل‌های کسب و کار دچار تغییر خواهند شد و احتمالاً صنایع خلاق با تمرکز بر تفریح و بازی، بازار و مخاطبان را کنترل خواهند کرد. در آینده، شاهد تلفیقی از صنایع خلاق خواهیم بود و جایگاه‌ها و تخصص‌ها در این صنایع آسیب خواهند دید.
سناریوهای مختلفی برای آینده صنایع خلاق مطرح شد، از جمله:
سناریو پرستار: نقش صنایع خلاق در نظام بهداشت و سلامت و روانشناسی و مشاوره.
سناریو برتری صنایع خلاق سنتی: حمایت از صنایع دستی و سنتی در مقابل صنایع خلاق هوشمند. ایشان در پایان به این نکته اشاره کرد که قوانین موجود بیشتر ناظر به سناریوهای با احتمال پایین‌تر تدوین شده‌اند و لازم است به پیش‌فرض اسلام و فقه نیز توجه شود.

نقد حجت الاسلام دکتر احمد کوهی:

دکتر کوهی با انتقاد از رویکرد فعلی در حل مسائل، به ایجاد شوراهای عالی و پاس دادن مسئولیت‌ها اشاره کرد. وی بر لزوم استفاده از شواهد گذشته برای قانون‌گذاری ناظر به آینده تأکید کرد. یکی از سناریوهای جدی آینده را اینترنت چندپاره و عدم تنظیم‌گری جهانی در حوزه اینترنت دانست. ایشان همچنین به ابهام در مفهوم صنایع خلاق و سناریوی ربات هنرمند اشاره کرد. وی معتقد است در صورت توقف جدی تکنولوژی، سناریوهای دیگر مطرح خواهند شد. این سناریوها می‌توانند مقدمه‌ای برای تقنین و ریل‌گذاری درست باشند.

نکته دکتر براتی:

دکتر براتی با اشاره به درگیری شدید در صنایع خلاق، بر عدم امکان کناره‌گیری از آن تأکید کرد.

نکته استاد نهاوندی:

استاد نهاوندی بر احتمال گذر از قوانین و چنگ زدن به پروتکل‌ها برای اداره کشور تأکید کرد. ایشان صنایع خلاق را سازنده فرهنگ‌ها دانست و بر لزوم موضوع‌شناسی جدی و تعریف ساحت‌ها فارغ از تعاریف بین‌المللی تأکید کرد.

تصمیمات و پیشنهادات:
برگزاری جلسات تخصصی بیشتر برای بررسی دقیق‌تر سناریوهای مختلف آینده صنایع خلاق.
تدوین پیش‌نویس قانون جامع صنایع خلاق با توجه به سناریوهای محتمل و با در نظر گرفتن مبانی اسلامی و فقهی.
توسعه زیرساخت‌های لازم برای حمایت از صنایع خلاق سنتی و نوآور.
ایجاد سازوکارهای مناسب برای تنظیم‌گری در فضای مجازی و حفظ حقوق مالکیت فکری در صنایع خلاق.

اقدامات بعدی:
تهیه گزارش تفصیلی از مباحث مطرح شده در نشست توسط دبیر علمی.
ارسال گزارش به مراجع ذیصلاح برای اطلاع‌رسانی و تصمیم‌گیری.