کرسی ترویجی «فقه اجتماعی؛ نیازهای اساسی و پایه» به همّت گروه فقه جامعه و فرهنگ مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) و با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن خیری به عنوان ارایه کننده و دکتر سید حسین شرف الدین به عنوان ناقد در مورخه 1400/12/21 برگزار گردید.
حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن خیری در مقدمه مطالب خود به بیان حل مسائل انسانی اشاره کرد و افزود: دین تنها راه ممکن برای حل مسائل انسانی است؛ چرا که هم می‌تواند انگیزه‌های ذاتی و درونی برای انسان همسو با مصالح اجتماعی را تولید کند و هم می‌تواند به حب ذات جهت بدهد. تحقق فقه اجتماعی بدون رهبری الهی ممکن نیست: به علتِ : 1- رویکرد نظام سازی 2- اعمال حق الله یا حق الاجتماعی 3- رعایت مصالح عمومی 4- تأمین نیازهای پایه ای آدمی
ریاست دانشگاه آزاد اسلامی قم، ضمن اشاره به نیازشناسی پلکانی افرادی همچون مازلو، به بیان نیاز های اساسی فقه مبتنی بر نگاه فقهی پرداخت و در ادامه افزود که انسان دارای نیازهای اساسی است و عدم بر آورده شدن آنها موجب فراهم نشدن زمینه های رشد و شکوفایی انسان است. برخی از نیازهای اساسی انسان که تحقق آنها زمینه ساز رسیدن به مراتب بالاتر دین داری است، عبارتنداز: 1- امنیت 2- نیاز های مادی 3- نیاز جنسی 4- عدالت 5- نیازهای معنوی 6-نیاز معنویت 7-نیاز های سیری‌ناپذیر و منابع نا محدود 8- پیشرفت و توسعه انسانی.
رئیس انجمن مطالعات اجتماعی حوزه بهترین نظریه موفقیت با رویکرد روان شناختی را در دین اسلام می داند که در چهاربخش قابل تبیین است:"نیاز های نامحدود، سرمایه های نامحدود، قدرت و توان و ظرفیت نا محدود و تشویق به سرعت و پیشی گیری.
اسلام بر نیت و فکر و کار و تلاش و توشه برگیری تأکید کرده و کسی را که دو روزش یکسان باشد را ملعون خوانده و دنیا را عالم رقابت و مسابقه دانسته است.
در ادامه جلسه، دکتر سید حسین شرف الدین به ارایه مطالب و نقدهای خود پرداخت. ایشان ضیق بودن زمان ارایه و همچنین محدودیت در تعداد کلمات مقاله، خلاصه بودن برخی مطالب را ناگزیر دانستنه و افزود: رویکرد مقاله دقیقاً مشخص نیست. آیا کلامی است؟ (به دلیل بحث از پیشوایی معصوم و استمرارآن در قالب ولایت فقها)؛ آیا فقهی است؟ (به دلیل بحث از فقه به عنوان منبعی برای تشخیص نیازهای انسان و نیز فقه اجتماعی، فقه سیاسی، فقه اقتصادی)؛ آیا انسان شناختی است؟ (به دلیل بحث ازنیازهای اساسی انسان)؛ آیا جامعه شناختی است؟ (به دلیل بحث از حاکمیت سیاسی و حکومت دینی و ولایی و نقش آن در تامین نیازهای اساسی انسان).
عضو هئیت علمی موسسه امام خمینی(ره) تبیین مفاهیم کلیدی بحث مانند: شریعت، فقه، فقه اجتماعی، فقه حکومتی، فقه سیاسی، نیاز، نیاز اساسی و پایه مفاهیم را هر چند به صورت اجمال، لازم دانست. برخی مفاهیم برغم تمایز معنایی، از هم تفکیک نشده اند و برخی دیگر از مفاهیم صرفاً طرح شده اند اما درکلّیت نوشتار چندان مورد التفات تفصیلی قرار نگرفته اند.
مدیر گروه جامعه شناسی موسسه امام خمینی(ره) توجه به نیازهای مطرح شده را ضروری دانسته و بیان کرد: تقسیم نیازها، مقسم و وجه تقسیمی مشخصی ندارد. تقسیم نیازها به مادی، امنیت، نیاز جنسی، عدالت، نیازهای معنوی، ابهام دارد بالاخره امنیت و عدالت جزو نیازهای مادی اند یا معنوی یا هیچکدام؟ علاوه بر این، نیازهای فهرست شده درنوشتار عمدتاً نیازهای فردی می باشند، یعنی نیازهای فردی فرد و نیازهای اجتماعی فرد. اما به نیازهای نظام اجتماعی مثل نظم، تقسیم کار، بروکراسی، قانون، عدالت اجتماعی در حوزه نهادها و ساختارها، التفاتی نشده است.