بسم الله الرحمن الرحیم
گروه فقه جامعه و فرهنگ نشست «ماهیت شناسی فقه اجتماعی» را در تاریخ 10/10/94 با حضور حجت الاسلام و المسلمین استاد احمد مبلغی برگزار کرد.
پرداختن به فقه اجتماعی، یک ضرورت است که به نظر می‌رسد حوزه باید خیلی پیش‌تر و زودتر به این مسئله می پرداخت. الان نیز ضرورت پرداختن اساسی و جدی و گسترده و روش‌مند به این موضوع کاملاً احساس می‌شود.فقه جامعه عبارت است از پرداختن فقهی به رفتارهای اجتماعی ازآن حیث که اجتماعی هستند. این پرداختن فقهی همان مراجعه به ادله تفصیلی است که معروف است. پرداختن فقهی به رفتارهای اجتماعی از آن حیث که اجتماعی هستند.
البته باید توجه داشت از دیدگاه شرع چه هنجارهایی باید در جامعه باشند؟ این مطلب اگر چه به شرع و دین بازگشت می کند اما، از سنخ فقه الاحکام نیست، بلکه از سنخ فقه النظریه است. فقه النظریه همان است که امروزه در فقه غایب است و لازم است حوزه های علمیه به این شعبه تعریف ناشده از فقه بپردازند. به ویژه در ارتباط با مسائل اجتماعی و مخصوصا در ارتباط با مسائل کلان اجتماعی نیازمند به نظریه فقهی هستیم.بنابراین فقه جامعه، به جوانب رفتاری وموضوعات مربوط به آن معطوف است. ازاین رو موضوع یا فی نفسه رفتار است ویا جوانب رفتاری به آن تعلق می گیرد. مثل فرهنگ جامعه که چه رفتارهایی فرهنگ می‌سازد وچه رفتارهایی را باید در قبال فرهنگ داشته باشیم.
موضوعاتی که بر اساس تعریف مطرح شده از فقه اجتماعی، داخل در این عنوان نیستند عبارتند از:
التزام به نگاه‌های اجتماعی در موضوعات مختلف. داشتنن نگاه اجتماعی یک عنصر روشی است وباید در فقه این نگاه اجتماعی باشد ولی این نگاه اجتماعی، فقه الجامعه یا فقه المجتمع نیست.فقه جامعه، یک رشته است نه یک عنصر روش در استنباط.
فقه التربیه وفقه الاقتصاد و...این فقه ها از این تعریف خارج می شوند.
رفتارهای فردی نیز ازاین تعریف خارج است.
علاقه‌مندان به مطالعه کامل این نشست می‌توانند به کتاب نشست‌های علمی مرکز فقهی ائمه اطهار علیهم السلام شماره پنجم مراجعه کنند.