ما فقه معماری و فقه شهرسازی داریم همانطور که فقه پزشکی و فقه اقتصاد داریم، اما معماری اسلامی وشهرسازی اسلامی همانند طب اسلامی و اقتصاد اسلامی حرف غلطی است!/
در فقه ما، ضوابطی برای ساخت شهر و ساختمان تعیین شده که باید رعایت شود؛ اما چیزی به نام شهر اسلامی به این معنا که اسلام بگوید بیمارستان، آتش نشانی و دانشگاه را دقیقا کجا و چگونه بسازیم نداریم؛ اینها را باید به مقتضا و شرایط هر زمانی مطابق نظر کارشناسان ساخت./
آپارتمان نشینی آسیب‌های فراوان دارد که قابل انکار نیست، اسلام با آپارتمان سازی مخالف است./

آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی در دیدار با شهردار قم آقای دکتر سقاییان نژاد، با اشاره به اهمیت شهر قم گفت: قم پایگاه انقلاب است و به سبب وجود قبر مطهر حضرت معصومه(سلام الله علیها) و هچنین وجود حوزه علمیه و حضور مراجع عظام در این شهر اکنون محل رفت و آمد نخبگان، فرهیختگان و شخصیت های مذاهب دنیا قرار گرفته است.

ایشان افزودند این عناوین سبب شده است که قم منبعی غنی برای نشر دین گردد، یعنی امروز توقع از قم و حوزه علمیه قم قابل مقایسه با قبل از انقلاب نیست. باید مراکز علمی حوزه متون دینی را پژوهش جدید کنند و مطالبی عمیق مناسب نیازهای جامعه بشری خصوصا نیازهای فکری نظام جمهوری اسلامی به دست آورند و در اختیارشان قرار دهند.

رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهم السلام) بر لزوم تناسب عمران و آبادی شهر قم با توجهی که بدان وجود دارد تاکید کرد و افزود واضح است قم باید از حیث عمران و آبادی خیابان‌ها، کوچه‌ها، ساختمان‌ها با معیار های روز دنیا که متناسب با ارزش های دینی ما باشند مطابقت کند.

در فقه ما ضوابطی برای ساخت شهر و ساختمان تعیین شده که باید رعایت شود/ اسلام به علم ترویج می کند؛ صنعت شهرسازی یک علم است که مبانی خود را دارد

استاد دروس خارج فقه و اصول در ادامه بیان داشت در فقه ما ضوابطی برای ساخت شهر و ساختمان تعیین شده که باید رعایت شود اما همانطور که بسیاری از بزرگان ما می‌گویند ما چیزی به نام شهر اسلامی نداریم. اسلام نمی‌گوید در این شهر بیمارستان کجا باشد، آتش نشانی و دانشگاه و پارک کجا باشد، اینها را باید به مقتضا و شرایط هر زمانی ساخت.

یک زمان در کل این شهر فقط یک پارک وجود داشت اما  الان شنیدم در بلوار مرجعیت، 400 هکتار فضای سبز درست کرده اید. طبیعی است وقتی شهر از جهت نفوس، خیابان‌ها و تردد مردم و مسافرین توسعه پیدا کند پارک‌های فراوان لازم دارد. آیا اسلام می‌گوید که در پارک چه درختی بکارید؟ ابداً، اسلام کلیاتی را می‌گوید که در هر امری با تدبیر جلو بروید. اسلام چرا اینقدر علم را ترویج می‌کند؟ صنعت شهرسازی یک علم است که مبانی‌ ای دارد هر چند برخی از این مبانی‌ از غرب آمده باشد، چنانچه با مبانی دینی ما سازگار باشد از آن باید استفاده کرد. مثلا برای خروج فاضلاب شهری آنها نشستند فکر کردند، نمی شود گفت هر چه در غرب هست برای سلطه بر جهان سوم است، این فکر ناصحیحی است.

ما طب اسلامی نداریم بلکه یک دستورات کلی برای حفظ سلامت جسم و روح داریم.

از من زیاد پرسیده‌اند که طب اسلامی داریم یا نه؟جواب من این است که ما طب اسلامی نداریم بلکه یک دستورات کلی برای حفظ سلامت جسم و روح داریم؛ اما هیچ فقیه و اسلام شناسی نمی گوید اسلام برای صد نوع سرطانی که امروز به وجود آمده دارو داده، در بعضی از موارد به مقتضای اشخاص و زمان و مکان ائمه علیهم السلام یک دستوراتی داده اند اما نمی‌شود آنچه به آن مریض فرموده اند را برای کل انسان ها تجویزکنیم.

باید نظریات دانشمندان علم اقتصاد را که در میدان اجراء چکش کاری شده و بدست ما رسیده، با مبانی ارزشی اسلام واحکام فقهی تطبیق داد واستفاده کرد و مراقب مواردی که برای تسلط بر بشر تنظیم شده هم بود.

آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی افزود همینطور در مورد اقتصاد اسلامی که بگوئیم اسلام تمام ریزه‌ کاریهای اقتصاد را مطرح می‌کند، اصلاً در زمان حدوث اسلام مسائلی که الان با آن مواجهیم مثل تورم و بورس وجود نداشته است. بله یک قوانین کلی دراسلام هست که باید مورد توجه قرار گیرد مثل اینکه در اقتصاد ربا نباشد، در معاملات دقیق عمل کنید که در آن غَرر  و جهالت نباشد، اکل مال به باطل نباشد؛ اما با وجود این همه مسائل اقتصادی جدید نمی‌توان گفت امروز بشر از علم اقتصاد بی‌نیاز است.  همه بشر خصوصاً مسلمان‌ها در شرایط کنونی دنیا بیشتر به علم اقتصاد نیاز دارند. باید نظریات دانشمندان علم اقتصاد را که در میدان اجراء چکش کاری شده و بدست ما رسیده، با مبانی ارزشی اسلام واحکام فقهی تطبیق داد و استفاده کرد و مراقب مواردی که برای تسلط بر بشر تنظیم شده هم بود.

ما فقه معماری و فقه شهرسازی داریم همانطور که فقه پزشکی و فقه اقتصاد داریم، اما معماری اسلامی وشهر اسلامی همانند طب اسلامی و اقتصاد اسلامی حرف غلطی است!

عضو برجسته جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه بیان داشت: به هر حال ما فقه معماری و فقه شهرسازی داریم همانطور که فقه پزشکی و فقه اقتصاد داریم، اما معماری اسلامی وشهر اسلامی همانند طب اسلامی و اقتصاد اسلامی حرف غلطی است! به نظر منِ طلبه، فقیه نمی تواند ملتزم به این معنا شود شهر اسلامی به این معناست که اسلام بگوید خیابان کجا باشد، خانه کجا باشد، بیمارستان کجا باشد، پُل زده بشود یا نه؟ کجای متون فقهی داریم که باید پل بزنیم یا نه؟ این امری است که انسان با نگاه عقلایی به آن می‌رسد و باید اهل فن بگویند. اسلام متصدی این جزئیات نیست. بله می توان گفت مسجد که یک پایگاه دینی است اسلام میگوید باید در مرکز شهر و جایی باشد که دسترسی مردم به آن آسان باشد. این حرف خوبی است، یا اسلام سفارش کند که مساجد به صورت ساده ساخته شود چیزی که متأسفانه به آن توجه نمی‌شود! اسلام می‌گوید هرچه می‌توانید مساجد را ساده بسازید برای اینکه با روح عبادت منافات نداشته باشد.

فرض کنید جمعیت شهر یک میلیون است، این جمعیت چه تعداد  مسجد می‌خواهد و چه کسی باید حساب کند؟ این را اسلام مطرح نمی کند، اسلام راجع به ساخت مسجد اینقدر حرفش وسیع است که برای ترغیب به آن می‌گوید اگر می‌توانید به اندازه لانه گنجشک هم درست کنید. ولی اینکه این محله دو مسجد می‌خواهد یا یک مسجد، یا به چه نحوی باشد، اینها را اسلام دخالت نمی‌کند.

آپارتمان نشینی آسیب‌های فراوان دارد که قابل انکار نیست، اسلام با آپارتمان سازی مخالف است.

من نمی‌گویم اسلام راجع به ساخت خانه چیزی نمی‌گوید، مثلاً اتاق پدر و مادر جدا باشد! این نه به عنوان امری است که دین اختراع کرده باشد، فطرت انسان همین را دلالت می‌کند. من حدود 20 سال پیش گفتم اسلام با آپارتمان سازی مخالف است. در متون‌ دینی ما آپارتمان سازی مذموم و مرجوح است؛ لذا در مواردی باید باشد که ضرورت اقتضا ‌کند؛ مثل جاهای پر جمعیت که امکاناتش کم است و باید همه یکجا جمع بشوند. آپارتمان نشینی آسیب‌های فراوان دارد که قابل انکار نیست، آسیب‌های اخلاقی، روانی و پزشکی فراوانی دارد، چه بسا هزینه‌ آسیب‌های آپارتمان نشینی چندین برابر خانه های ویلایی برای مردم باشد.

ایشان در ادامه خطاب به شهردار قم گفت: عرض من این است که قم با ویژگی‌هایی که دارد باید بهترین صنعت شهرسازی وامکانات در آن باشد. این شهر باید شهری هوشمند باشد. من از خانه که بیرون می‌روم باید بدانم اولین ماشینی که من را به مقصد می‌رساند کجاست؟ این پیاده راه‌هایی که اطراف حرم درست کردید از کارهای ماندگار شما در قم شد، من از شما تشکر میکنم.

قم یک مرکزی دارد به نام حرم مطهر حضرت معصومه(سلام الله علیها)، اطرافش باید در زیبایی و آرامش سرآمد باشد. قبلا سر و صدا و دود و ترافیک اتوبوس‌ها، مردم قم و زائرین حضرت را بسیار رنج می‌داد. کسی که می‌خواست حرم برود از دود و صدا آرامشی برای دعا نداشت، نمی‌دانم خودتان به این جهت توجه کردید یا نه؟ فضای با صفای این پیاده راهها و ماشین‌های برقی که برای جابجایی میانسالان گذارده اید باعث شده کسی که از این طریق وارد حرم می‌شود با آرامش آمادگی یابد ارتباط قلبی و معنوی با حرم معصومه(سلام الله علیها) پیدا کند، یا کسی که می‌خواهد در مدرسه مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی(رضوان الله علیه) تدریس کند، این کارها واقعاً خوب است و بنده به سهم خودم تشکر می‌کنم، هر چه می‌توانید این خدمات را گسترش دهید.

اسلام به همه علوم ترغیب کرده است / هر چه می‌توانید قویتر عمل کنید و امکانات شهر را توسعه دهید.

اسلام چرا ترغیب به علم کرده؟ آیا اسلام فقط به علم دین ترغیب کرده یا همه علوم؟ حدیث « طلب العلم فریضة علی کل مسلم و مسلمة»، فقط در مورد علم دین نیست، اینکه «اطلب العلم ولو بالصین»، در چین که قرآن به آدم یاد نمی‌دهند، یعنی برو به چین، برو پیش کفار علم را از آنها بگیر و در بین مسلمین پیاده کن، پس هر چه می‌توانید قویتر عمل کنید و امکانات شهر را توسعه دهید.